زیره پی یو در یک نگاه
سالانه حدود 47 تن مواد پی یو وارد ایران میگردد. این ماده نه تنها در صنعت کفش بلکه در صنایع خودروسازی، مبلمان، فیلتر هوا و … نیز کاربرد دارد. ماده pu پس از ساخته شدن و تبدیل به زیره کفش به یک ماده ضد آب قوی تبدیل میشود. مواد پی یو با واحد گرم (کیلو گرم) و به صورت بشکه ای به فروش میرود.
عمده ترین کشور های سازنده مواد پی یو ایتالیا، ژاپن، چین و ترکیه می باشند. تولید مواد pu در ایران بسیار پایین تر از نیاز انواع صنایع مرتبط با این ماده است. تولید موار پی یو بسیار پیچیده و سخت میباشد.
زیره پی یو پرمصرف ترین نوع زیره در بین تولید کنندگان کفش در ایران میباشد. دلایل زیادی برای استفاده از این نوع زیره کفش در ایران وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا میشوید. زیره پی یو در حال حاظر بیشترین سهم را در بین زیره های ورزشی به خود اختصاص داده است.علت اصلی این موضوع بالا بودن تعداد کارخانه های تزریق PU و ارزان بودن قالب زیره PU است . البته این نوع زیره کفش از کیفیت خوبی هم برخوردار است.
گاها مشاهده میشود در کارخانه هایی همچون آدیداس و نایک نیز از این نوع زیره کفش استفاده میگردد.
مواد تشکیل دهنده زیره پی یو
زیره کفش پی یو (PU) از موادی شیمیایی به نام پلی یورتان (Polyurethane) ساخته شده است.
پلی یورتان (که به آن پلی ارتان نیز گفته میشود) یک ماده کامپوزیتی میباشد که از ترکیب پلی ال ها و ایزوسیانات ها تشکیل شده اند. در فرایند تهیه و ساخت زیره کفش پی یو ممکن است مواد دیگری مانند رنگ ها، آب، انواع اسید ها و… به آن اضافه گردد.
کاربرد های پی یو (pu) در صنعت کفش
زیره کفش pu
پر کاربرد ترین استفاده مواد پی یو در صنعت کفش مربوط به قسمت زیره کفش میباشد. بیشترین استفاده از این مواد در زیره های کفش ورزشی، پیاده روی و ایمنی میباشد.
کفی کفش pu
معمولا از مواد پی یو در کفی کفش استفاده نمی شود. با این حال یکی از کاربرد های این نوع مواد استفاده آن در کفی کفش میباشد. کیفیت این نوع کفی ها زیاد نمی باشد.
صندل یا دمپایی
یکی از کاربردهای pu تولید صندل و دمپایی میباشد. البته برای تولید دمپایی بیشتر از مواد pvc یا مشتق های آن استفاده میشود. با این حال تولید صندل و دمپایی با مواد پی یو نیز امکان پذیر است.
اجزای داخلی کفش
مواد پی یو در ساخت برخی از اجزای داخلی کفش نیز کاربرد دارد. در بیشتر مواقع که نیاز برای ترکیب ماده ای با حالت پذیری و استحکام بالا میباشد از فوم پی یو ترکیب شده با پارچه استفاده میشود.
ما در کفاش ها یک مقاله جامع درباره انواع کفی های کفش آماده کرده ایم.
آموزش زیره کفش پی یو
بیشترین کاربرد مواد پی یو در صنعت کفش، زیره ی ساخته شده از این نوع مواد است. از این رو تمرکز اصلی این آموزش بروی زیره کفش پی یو گذاشته شده است. در ادامه مطلب سعی شده است تا تمام موارد مورد نیاز در رابطه با زیره کفش پی یو که در صنعت کفش استفاده میشود تشریح داده شود.
مزایا و معایب زیره pu
مزایا زیره کفش pu
- انعطاف پذیری بالا
- اصطکاک کم
- عمر طولانی
- مقاوم در برابر مواد شیمیایی
- عایق حرارتی مناسب
- قیمت تمام شده مناسب برای زیره
- مقاومت بالاتر از pvc در برابر شکستگی
- تعدد کارخانه های تولید
- قالب سازی آسان
- چگالی مناسب (میانگین 1/15)
- توان تولید مناسب
- تحمل وزن بالا
معایب زیره کفش pu
- مقاومت پایین در برابر اشعه ی مادون بنفش
- شفافیت پایین
- امکان شکستن دارد (به مرور زمان)
- چسبندگی ضعیف زیره به رویه
- دارای بوی نامناسب
- حباب گرفتگی در خیلی از حالت های ساخت زیره
- عدم تولید مواد کافی در داخل ایران(متکی به واردات)
- جذب ضربه کمتر نسبت به eva
خصوصیات زیره PU
دانسیته زیره پی یو
دانسیته در واقع چگالی مواد میباشد. دانسیته مواد pu میتواند 1/13 و 1/18 باشد.
در واقع هر چه این عدد کمتر باشد چگالی زیره بهتر است. در بین زیره ها ی مورد استفاده ی مرسوم در ایران معمولا زیره های EVA دارای بهترین چگالی هستند. در مقایسه با زیره های PVC زیره های PU دارای چگالی بهتری هستند.
تاثیر پذیری از نور
جالب است بدانید که زیره PU به دلیل داشتن ایزوسیانات درون آن, بعد از قرار گرفتن در برابر نورهایی که دارای موج فرابنفش هستند (مانند نور مریی یا همان نور خورشید) تغییر رنگ میدهند. در این حالت معمولا از رنگ سفید به رنگ های زرد, قهوه ای یا قرمز تبدیل میشوند. البته در زیره های رنگی مانند مشکی و. . . این تغییر رنگ مشهور نیست. به همین خاطر است که از رنگ سفید در زیره های pu کمتر استفاده میگردد.
مقایسه قیمت زیره pu
در ایران معمولا زیره PU از این زیره های یاد شده ارزان تر است: EVA – چرم – ترمو – Rubber
و از این زیره های نیز گران تر است : PVC – Airblowing – polymer
کیفیت زیره پی یو
زیره PU عمر طولانی ای دارد و سایش نسبتا مناسبی دارد. در صورت استفاده از مواد نامناسب و یا قالب نامناسب دارای حباب میشود. نسبت به پارگی دوام بالایی دارد. عایق نسبتا مناسبی در برابر سرما و گرما نیز میباشد.
جنس قالب زیره PU
در حال حاظر از نظر نوع جنس, قالب زیره ها دو نوع متداول دارند :
قالب زیره آلمینیومی
قالب زیره پلاستیکی
در ایران قالب های زیره پی یو را بیشتر از طریق ریخته گری میسازند و روند تولید این روش حدودا بین 3 الی 10 روز برای 8 جفت قالب زمان میبرد. البته قالب زیره پی یو را میتوان از طریق دستگاه CNC تولید کرد. اما به دلیل اینکه بیشتر کفش های تولیدی در ایران کپی برداری از محصولات شرکت های بزرگ در دنیاست و همچنین فرایند طراحی برای دستگاه CNC زمان بر است از این رو این روش زیاد استفاده نمیشود.
نوع قالبی که برای تولید انتخاب میشود ارتباط مستقیمی به نوع دستگاه تزریقی که قرار است استفاده شود دارد. از این رو میتوان با کارخانه ی زیره خود در ارتباط باشید و راهنمایی های آنها را استفاده کنید.
همچنین بسته به نوع کیفیت مد نظر و نوع دستگاه تزریق میتوان از قالب های زیره پلاستیکی که ارزان قیمت تر از انواع دیگر است استفاده کنید. البته قالب های پلاستیکی کیفیت و عمر کمتری نسبت به قالب های آلمینیومی دارند.
اهمیت کیفیت قالب و مواد زیره pu
همانگونه که در معایب زیره پی یو اشاره شد، این نوع زیره ممکن است پس از خارج کردن از قالب دارای حباب باشد. دلیل این اتفاق مواد نامناسب یا ایراد در قالب میباشد. یکی از ترکیب های مواد پی یو آب میباشد. زمانی که آب به صورت حباب در می آید و درحال پیدا کردن راهی برای خروج از قالب میباشد به بدنه قالب برخورد کرده و میترکد. این رخداد در زیره پی یو باعث تشکیل حباب روی آن میشود. البته گفتنی است برخی از کارخانه هایی که هنوز از زیره پی یو استفاده میکنند با توجه به کیفیت مواد و قالب های آنها باز دچار حباب در زیره های کفش خود میشوند.
در زیر عکسی از تشکیل حباب در کفش اورجینال تولید شده توسط شرکت پوما را مشاهده میکنید
دستگاه زیره کفش پی یو
دستگاه های تزریق مواد پی یو تنها مختص صنعت کفش نیستند. از این رو بهتر است در صورت تهیه زیره از کارخانه ها مطمين شوید که تخصص لازم را در مورد مواد مناسب برای کفش را داشته باشند. در ادامه با انواع دسته بندی های دستگاه زیره کفش آشنا میشوید
دانسیته
دستگاه زیره کفش پی یو میتوانند بر حسب نیاز 1 یا 2 دانسیته باشند.
نوع جک در دستگاه زیره کفش پی یو :
دانستن این موضوع برای ساخت قالب اهمیت دارد و نوع جک ایستگاه ها در کیفیت زیره تولید شده تاثیری ندارد.
انواع جک در دستگاه های تزریق :
- جک های عمودی
- جک های افقی ( قورباغه ای )
کشور سازنده دستگاه زیره pu
کشور های زیادی دستگاه تزریق PU را میسازند. از این میان در ایران، 3 کشور عمده که دستگاه های تزریق ساخته شده ی آنها را میتوان یافت نامبرده میشود:
ایتالیا
چین
ایران
* دستگاه های تزریق (دستگاه زیره کفش پی یو) ساخته شده در ایران بیشتر مونتاژ قطعات چینی و ایتالیایی است اما با این وجود برخی از شرکت های ایرانی صادرات نیز دارند.
رنگ دستگاه زیره pu ( کلوروما )
مواد پی یو میتوانند با رنگ های مخصوص خود ترکیب شوند. دستگاه های تزریق زیره میتوانند از تانک های رنگ برای ترکیب (میکث) استفاده کنند. تعداد توانایی دستگاه برای نگهداری رنگ برای ترکیب با مواد را با کلوروما مشخص میکنند. به طور معمول دستگاه ها دارای 1 تا 4 کلوروما میباشند. اما میتوان این تعداد را بالاتر برد.
تعداد ایستگاه های دستگاه زیره pu
ایستگاه به جایگاهی گفته میشود که قالب زیره روی آن قرار میگیرد. تعداد ایستگاه بسته به ابعاد کار هر کارخانه میتواند تغییر کند. تعداد ایستگاه های مرسوم :
6 ایستگاه
12 ایستگاه
18 ایستگاه
24 ایستگاه
36 ایستگاه
46 ایستگاه
* این تعدادهای مرسوم برای دستگاه زیره کفش پی یو میباشد که توسط شرکت های سازنده آن پیشنهاد میشود. شما میتوانید یک دستگاه زیره pu با یک ایستگاه نیز داشته باشید.
نحوه تزریق دستگاه زیره کفش پی یو
به صورت کلی نحوه تزریق در دستگاه زیره کفش پی یو به دو صورت زیر انجام میشود:
تزریق زیره مستقیم
تزریق زیره ساده
در تزریق زیره ساده ابتدا مواد در قالب زیره ریخته میشود و سپس بعد از اتمام کار در فرایندی به نام پیشکاری زیره با چسب pu به رویه کفش چسبانده میشود.
در تزریق مستقیم رویه کفش درون ماهیچه ی قالب کشیده میشود و بعد مواد به آن تزریق میشود. هزینه قالب تزریق مستقیم بالاتر از حالت ساده است و از کیفیت بالاتری برخوردار است. همچنین فرایند پیشکاری را نیز حذف میکند.
خط تولید زیره pu
خط تولید مرسوم در کارخانه های زیره کفش معمولا به سه صورت کانوایر (خطی) و روتاری (چرخشی) و ترکیبی می باشد. نوع خط تولید یک کارخانه تزریق pu بیشتر به نوع دستگاه زیره کفش پی یو آن کارخانه مربوط میباشد.
خط تولید به صورت روتاری :
در این نوع خط تولید، مواد زیره پی یو توسط پمپ به داخل شلنگ ها کشیده میشود و سپس از طریق هد نازل به داخل قالب ها تزریق می شود. روتاری (Rotary) در زبان انگلیسی به معنی چرخشی میباشد. به این مفهوم که نازل مواد از راه یک میله که به بدنه دستگاه متصل شده است دور دستگاه میچرخد. از این رو فضای مورد نیاز برای این نوع دستگاه ها معمولا به صورت مربعی بوده. ارتفاع مورد نیاز برای این دستگاه ها معمولا بالای دو و نیم متر میباشد. ایستگاه هایی که قالب زیره کفش روی آن قرار میگیرند ثابت میباشند و هد توسط این سیستم به سمت قالب ها هدایت میشود.
خط تولید به صورت کانوایر :
در این نوع خط تولید نیز مواد زیره pu توسط پمپ به داخل لوله یا شلنگ ها کشیده میشود و سپس از طریق رابطی خاص به داخل قالب زیره ها تزریق می شود. کانوایر (Conveyor) که گاها به اشتباه کاموایر خوانده میشود در زبان انگلیسی به معنی نوار نقاله میباشد. کار کرد این نوع دستگاه به این صورت است که هیچ میله ی چرخشی در آن وجود ندارد و قالب زیره ها توسط سیستمی ماننده نوار نقاله در حرکت میباشند تا به محل تزریق برسند. فضای مورد نیاز برای این نوع دستگاه ها معمولا به صورت مستطیل باریک میباشد و نیاز به ارتفاع بالایی نمیباشد.
خط تولید ترکیبی :
در ایران معمولا از بدنه دستگاه روتاری استفاده میشود و از آن هم برای ایستگاه هایی که با سیستم روتاری و هم برای ایستگاه هایی که با سیستم کانوایر هستند استفاده میگردد. علت این امر راحتی، ترکیب دو خط تولید، کیفیت بالاتر، تولید بالاتر و به صرفه تر بودن نسبت به خرید هر دو نوع خط تولید میباشد.
* نکته : خط تولید ممکن است بسته به نیاز هر کارخانه ای توسط ماشین ساز ها تغییر و سفارشی سازی شود.
ما در سایت کفش کفاش ها یک آموزش مرجع درباره انواع زیره های کفش مورد استفاده در ایران و جهان را تهیه کرده ایم. شما میتوانید با کلیک بروی لینک پایین به آن صفحه مراجعه کنید :
همچنین برای برخی از انواع زیره کفش در سایت کفاش ها، مطالبی مرجع وجود دارد. شما از طریق جستجو و یا لینک ها میتوانید به این مطالب دست پیدا کنید.
2 پاسخ
دستگاه های ایرانی به درد میخورن یا باید از دستگاه های ایتالیایی و چینی استفاده کنیم؟
سلام
بیشتر قطعات مهم دستگاه های ایرانی از خارج میان.
شرکت های مختلف با هم فرق دارن.